Μηχανές Επιθυμίας στην Τέχνη και την Πολιτική

 

της Ψυχιάτρου Χλόης Κολύρη

Παντού μέσα και γύρω μας υπάρχουν μηχανές επιθυμίας .Μηχανές όργανα, μηχανές ενέργειας. Μηχανές ροής και διακοπής της ροής. Μηχανές που αρχίζουν, μηχανές που διακόπτουν. Η αρχή αυτή δεν σέβεται την διάκριση : Άνθρωπος – φύση.  Η ανθρώπινη ουσία της φύσης και η φυσική ουσία του ανθρώπου, ταυτίζονται.
Αυτό που ο Φρόυντ, ονομάζει ένστικτο (υποσυνείδητη ορμή, και ο Νίτσε επιθυμία για δύναμη), αυτό που κινεί τα πάντα, είναι μια μηχανή επιθυμίας.
Σκεφτείτε το σαν τα στάδια παραγωγής σε ένα εργοστάσιο. Μηχανή που μοντάρει την ίδια την παραγωγή. Το management, ή κοστολόγηση  η διανομή καπελώνουν δράση και πάθος.
Μηχανή για την καταγραφή της παραγωγής  για να κόβει την ελεύθερη κυκλοφορία, επικοινωνία.
Μηχανή κατανάλωσης προϊόντων κόντρα στην ηδονή, άγχος, πόνος.
Κοιτάξτε την αντιστοιχία στην ανθρώπινη αλυσίδα της παραγωγής. Όλα είναι μια αδιάκοπη μεταφορική σειρά [εκεί που ο άνθρωπος υποβιβάζεται σε ένα χέρι η ένα μάτι η ένα πόδι και που λειτούργει σε 24ωρη βάρδια : Να μη κοπεί η παραγωγή που δεν σταματά ποτέ. Κοιτάξτε το τωρινό αφήγημα «Αν βγείτε από το ευρώ θα καταστραφείτε, δεν θα έχετε ευρώ για να αγοράσετε» Και σίγουρα μπορούν να το κάνουν, άδικα μας αποκοιμίζουν. Γιατί το υλικό τους είναι η επιθυμία η ίδια, που την έχουν υφαρπάσει και την χρησιμοποιούν σαν άσβεστο πυρ. Τι να κάνει λοιπόν ο λαός? Εμείς οι ίδιοι. Να σταματήσουμε την επιθυμία, να αποκτήσουμε ένα σώμα χωρίς όργανα; Ένα σώμα που δεν παράγει τίποτα, ακίνητο, συμπαγές, που να μην είναι εργαζόμενη μηχανή, να γίνει σταματημένη ή υποβαθμισμένη μηχανή. Όμως οι μηχανές επιθυμίας και παραγωγής δουλεύουν ακόμα και ξεχαρβαλωμένες

Υπάρχει όμως και το σώμα χωρίς όργανα που είναι ένα άλλου είδους μηχανή. Μια μηχανή πολέμου.
Αυτή η μηχανή δουλεύει κόντρα στην παραγωγή. Είναι μια αντιπαραγωγή. Ο Marx λέει γι αυτό ότι δεν είναι προϊόν στη γραμμή παραγωγής αλλά αποτελεί την φυσική του προϋπόθεση. Στο δικό μας παράδειγμα ενοποιεί φύση και άνθρωπο σε μια μονάδα.
Μπορεί να είναι το σώμα της γης, το σώμα του δεσπότη η κοινωνία που στο σώμα της καταγράφεται η παραγωγή.

Σήμερα, το κεφάλαιο είναι το σώμα χωρίς όργανα του κεφαλαιοκρατικού όντος
Κάτι στείρο όπως το χρήμα, απολιθωμένο, παίρνει μια μυστηριώδη μορφή που του επιτρέπει να παράγει χρήμα. Έτσι δημιουργείται η υπεραξία. Χάνεται η διαφορά μεταξύ εργασίας και κεφαλαίου. Η κοινωνία παρακολουθεί μαγεμένη.
Ένα οποιοδήποτε συμπαγές σώμα. Σώμα της γης, του δεσπότη γίνεται μια επιφάνεια καταγραφής.

Ένας κόσμος διεστραμμένος φετιχιστικός, μαγικός απορροφούν κάθε κοινωνική μορφή, σκοντάφτει μόνο σε μία, την μελλοντική την ουτοπική.

Το σώμα χωρίς όργανα και χωρίς παραγωγή, είναι ένα άδειο σώμα ένα κέλυφος, μια επιφάνεια που πάνω της εγγράφονται όλες οι παραγωγικές δυνάμεις. Η παραγωγή, η επιθυμία, όλα αυτά τα σφετερίζεται.

Έτσι το κεφάλαιο, το χρήμα σφετερίζεται την παραγωγή.

Όλη η σεξουαλικότητα καταντά να γίνεται οικονομία, ο άνθρωπος γίνεται εμπόρευμα, αλλά ήδη έχουμε περάσει στην αναθεώρηση του Μαρξισμού από τον Georg Lukacs

Από την γεύση του σταριού, δεν καταλαβαίνεις ποιοι το έχουν σπείρει ούτε από το προϊόν μαντεύεις το σύστημα και τις σχέσεις παραγωγής.

Δίπλα από την μετάβαση από τον Μαρξ στον Georg Lukacs η μεγαλοφυΐα του Yaspers σε ένα είδος Φρουδομαρξισμού

Αντικαθιστά το «reaction formation» το σχηματισμό προσωπικότητας με διαδικασίες κοινωνικές με τη σχέση με το εγώ με τα ένστικτα που τελικά αποδιαρθρώνεται (Kraepelin) αλλά η αντανάκλαση της ασύντακτης, χαοτικής δαιμονικής φύσης παραμένει και περνά στις μηχανές παραγωγής, την παραγωγή τη ίδια. Το μόνο που έλειπε είναι να τοποθετηθεί η διαδικασία στο οικονομικό πλαίσιο στη διαδικασία παραγωγής στον καπιταλισμό.  Σε μια διαστρεβλωμένη και σαδιστική σειρά υποτάσσονται τα πάντα  Φύση = Βιομηχανία =Φύση
= Ιστορία

Ο Ιδεαλισμός(Πλάτων), η κριτική φιλοσοφία(Καντ) και ο Λακάν συμφωνούν ότι η επιθυμία είναι πάντα μια έλλειψη τοποθετώντας δίπλα στο πραγματικό αντικείμενο το φασματικό που μένει πάντα απρόσιτο. Μπορεί όμως η επιθυμία να μην είναι έλλειψη. Μπορεί να παραμένει στην πραγματικότητα, οπότε αναγκαστικά είναι παραγωγική, μπαίνει σε μηχανές επιθυμίας.

Οι ανάγκες στηρίζονται στην επιθυμία και όχι το αντίθετο. Μεταξύ επιθυμίας και αντικειμένου δεν μεσολαβεί καμία ιδεαλιστική ή ψυχολογική πραγματικότητα.

Επιθυμία – παραγωγή – προϊόν αντικείμενο.

Δεν δεχόμαστε μια επιθυμία σε συνεχές έλλειμμα αλλά μια επιθυμία πάθος «να είναι αντικείμενο φυσικό και αισθητό». Κι όλα αυτά γιατί η αντίσταση εξαρτάται από την επιθυμία.

Το κύκλωμα λοιπόν μπορεί να κλείσει ως εξής:

Επιθυμία - υλικό αντικείμενο – παραγωγή – πράξη – αντίσταση

Ο δρόμος δεν γίνεται να περάσει από την οικονομική παραγωγή γιατί εκεί κινδυνεύει να πέσει στη παγίδα και πρέπει να αλλάξουμε όχι μόνο την ίδια τη μηχανή παραγωγής αλλά και την μηχανή που στηρίζει την παραγωγή. Αυτή  η μηχανή είναι πάντα κρυμμένη μπορεί να είναι η γη, ο θεός, η ιστορία, το κεφάλαιο η ηθική οι νόμοι. Αυτή η μηχανή πρέπει να νικηθεί. Η Ιστορία μέχρι τώρα έχει δείξει ότι δεν αρκεί να ασχοληθούμε με τις μηχανές παραγωγής μόνο. Να καταλάβουμε π.χ. ένα εργοστάσιο ή τα θερινά Ανάκτορα των τσάρων Πρέπει να ανατρέψουμε όλη την αόρατη σειρά μηχανών και μέσων με τις οποίες η εξουσία καλύπτει και προστατεύει τις μηχανές παραγωγής της αγοράς.  Και ο δρόμος αυτός αποκλείει κάθε τι υπερβατικό όπως ο Θεός , ο Νόμος,  η Ηθική του κυρίαρχου και αφήνει ελεύθερη την επιθυμία που υπάρχει κλεισμένη στον άνθρωπο σαν συνεχής μεταμόρφωση, σαν γίγνεσθαι ,σαν γραμμές πτήσης που διασχίζουν εγκάρσια τον εαυτό, τους άλλους και τον κόσμο όλο

 

και το βίντεο από την διάλεξη που έδωσε στην σχολή: https://www.youtube.com/watch?v=vQyNwxebVxc