Παρεμβατική Τέχνη και Πολιτική

Δημοσιεύτηκε: Κυριακή, 4 Νοεμβρίου 2012 | ΑΓΓΕΛΙΟΦΟΡΟΣ ΤΗΣ ΚΥΡΙΑΚΗΣ

Η ανάπτυξη, η παρέμβαση των καλλιτεχνικών πρακτικών δεν αρκείται πλέον σε μια αναπαράσταση της έκφρασης, αλλά διεκδικεί να είναι δραστήρια όσον αφορά και στην πολιτική ζωή έτσι ώστε να αυξάνεται η επιθυμία παρουσίας ή έστω μια διαφορετική οπτική γωνία που αφορά στη ζωή και στην οργάνωση της πόλης. Το αποτέλεσμα είναι, πολλές φορές, αυτή η τέχνη που εγγράφεται μέσα στο «περιεχόμενο» ή το περιβάλλον της πόλης, να επιχειρεί να «σχεδιάσει» ένα νέο «σχήμα» τέχνης, αυτό της πολιτικοποίησής της. Παρόμοιες μορφές παρεμβάσεων όπως δηλαδή η παρεμβατική και στρατευμένη τέχνη -όπως τα happenings σε δημόσιους χώρους- ή ακόμη η τέχνη που επενδύει στα τοπία ή στο αστικό περιβάλλον -όπως είναι η land art, street art (τέχνη του δρόμου) και η performance (επιτέλεση)- ευδοκίμησαν μεν στις αρχές του 20ού αιώνα, αλλά γνώρισαν μια ιδιαίτερη ανάπτυξη κατά τη δεκαετία του 1960. Η εναλλακτική αυτή αντίληψη του καλλιτέχνη για την τέχνη καθώς και για το ρόλο του ίδιου του καλλιτέχνη προκάλεσε ουσιαστικά τη ρήξη σε σχέση με το είδωλο, αφού πλέον αυτό που τίθεται ως πρώτο πλάνο είναι η πραγματικότητα. Είναι δηλαδή το περιβάλλον που καταθέτει το «λεξικό», υποδεικνύει ένα σύνολο γεγονότων μέσα στο οποίο εγγράφεται το γεγονός έτσι ώστε το έργο, η καλλιτεχνική εργασία να βρίσκεται σε άμεση σχέση με την πραγματικότητα, χωρίς μεσολαβητή (πινέλο, καμβάς, εκτύπωση, βίντεο κ.λπ.). Τα γεγονότα μέσα από τα οποία προκαλούνται οι εναλλακτικές αυτές εργασίες προκύπτουν, συνήθως, από τον κοινωνικό, οικονομικό και πολιτικό χώρο, έναν χώρο οικείο, ο οποίος προσφέρεται ως υλικό για άμεση δράση αλλά και για «αποδόμηση», ωστόσο το στοίχημα, εάν μπορούμε να μιλήσουμε για στοίχημα, είναι να αναδείξουμε το θέμα της πραγματικότητας. Ποιας πραγματικότητας; Μπορεί ο καλλιτέχνης να τη μεταλλάξει, να αισθητικοποιήσει την οικονομία, την οικολογία κ.ο.κ., μέσα από την παράσταση αυτής της πραγματικότητας; Χωρίς αμφιβολία αυτό το είδος τέχνης είναι πολιτική, αφού καταλαμβάνει ουσιαστικά τον πραγματικό χώρο της πόλης (πόλις), η δημιουργία της δεν απομονώνεται σε «μουσειακούς εκθεσιακούς» χώρους, αλλά δημιουργεί τους δεσμούς της μέσα στον ιστό της πραγματικότητας, με αποτέλεσμα να επαναορίζει μια άμεση επαφή -κυριολεκτική και μεταφορική- να μεταφέρει την έννοια της κοινωνίας σε διαστάσεις ίδιες με αυτές της ανθρώπινης κλίμακας.

ΤΗΣ δρος ΔΩΡΟΘΕΑΣ ΚΟΝΤΕΛΕΤΖΙΔΟΥ
ιστορικού, θεωρητικού της τέχνης